Jak rosło PKB Brazylii w ostatnich 30 latach? Historia wzlotów i kryzysów

Brazylia to największa gospodarka Ameryki Południowej i jedno z najważniejszych państw zaliczanych do grupy krajów wschodzących. Ostatnie 30 lat historii brazylijskiego PKB to opowieść pełna dynamicznych wzrostów, spektakularnych spowolnień i kryzysów politycznych. Ten okres pokazuje, jak duży wpływ na gospodarkę miały zmiany koniunktury światowej, ceny surowców i wewnętrzne przemiany Brazylii.

Lata 90. – walka z inflacją i budowa fundamentów

Na początku lat 90. Brazylia mierzyła się z jednym z największych problemów gospodarczych – hiperinflacją, sięgającą w niektórych latach kilkuset procent. W 1994 roku wprowadzono Plan Real, którego kluczowymi elementami były:

stworzenie nowej waluty (real brazylijski),
powiązanie jej początkowo z dolarem amerykańskim,
restrykcyjna polityka fiskalna i monetarna.

Plan okazał się sukcesem – inflacja gwałtownie spadła, a gospodarka się ustabilizowała. Między 1994 a 1997 rokiem PKB rosło średnio o 3–4% rocznie. Jednak pod koniec dekady pojawiły się turbulencje wywołane kryzysem azjatyckim i rosyjskim, które zmusiły bank centralny do dewaluacji reala i podniesienia stóp procentowych.

Lata 2000–2010 – złota dekada wzrostu

W latach 2000–2010 Brazylia przeżywała jeden z najlepszych okresów w historii gospodarki. Wzrost PKB napędzały:

wysokie ceny surowców eksportowych (soja, ruda żelaza, ropa),
dynamiczny rozwój rynków wschodzących i wzrost popytu w Chinach,
rozbudowa sektora rolniczego i energetycznego,
rosnąca konsumpcja wewnętrzna.

Między 2004 a 2008 rokiem gospodarka rosła średnio o 5–6% rocznie, osiągając szczyt w 2010 roku, gdy PKB zwiększyło się o imponujące 7,5%. To wtedy Brazylia zyskała reputację jednej z najbardziej obiecujących gospodarek świata i kluczowego członka grupy BRICS.

Kryzys globalny i recesja w połowie dekady

Po okresie dynamicznego wzrostu przyszły trudniejsze czasy. W 2009 roku, w wyniku globalnego kryzysu finansowego, wzrost spowolnił, ale Brazylii udało się uniknąć głębokiej recesji – PKB spadło tylko symbolicznie o około 0,1%.

Problemem okazały się jednak kolejne lata. Od 2011 roku gospodarka stopniowo hamowała:

ceny surowców zaczęły spadać,
inwestycje malały,
coraz wyraźniejsze były problemy strukturalne – niski poziom innowacji, wysoka biurokracja, słaba infrastruktura.

Między 2011 a 2014 rokiem wzrost wynosił już tylko 1–3% rocznie.

Głęboka recesja 2015–2016

Kryzys polityczny, skandale korupcyjne (m.in. afera Lava Jato), spadające ceny ropy i problemy fiskalne doprowadziły do najgłębszej recesji w Brazylii od dekad.

W 2015 roku PKB spadło o 3,5%,
w 2016 roku zmniejszyło się o kolejne 3,3%.

Te dwa lata pogłębiły problemy społeczne, wzrosło bezrobocie i spadło zaufanie inwestorów.

Odbudowa i pandemia

Od 2017 roku Brazylia powoli wychodziła z recesji, jednak tempo wzrostu było niewielkie – około 1% rocznie w latach 2017–2019.

W 2020 roku pandemia COVID-19 przyniosła kolejny szok – PKB skurczyło się o około 3,9%, głównie z powodu ograniczeń gospodarczych i spadku popytu wewnętrznego.

W 2021 roku nastąpiło odbicie – gospodarka wzrosła o ponad 4,5%, napędzana wzrostem konsumpcji i odbudową eksportu.

W kolejnych latach (2022–2023) tempo wzrostu ustabilizowało się w przedziale 2–3%, jednak gospodarka nadal zmagała się z wysoką inflacją i wyzwaniami fiskalnymi.

Kluczowe liczby i fakty

W 1990 roku PKB Brazylii wynosiło ok. 460 mld USD.
W 2000 roku sięgało 650 mld USD.
W 2010 roku przekroczyło 2,2 bln USD, co dało Brazylii 7. miejsce na świecie.
W 2022 roku wyniosło około 1,9 bln USD, głównie ze względu na kurs waluty i wahania cen surowców.
PKB per capita wzrosło z ok. 3 500 USD w 1990 roku do ponad 9 000 USD w 2022 roku.